3. urodziny Sieci Badawczej Łukasiewicz
1 kwietnia 2022 roku przypada 3. rocznica powołania Sieci Badawczej Łukasiewicz – trzeciej największej w Europie sieci badawczej. Łukasiewicz-Instytut Lotnictwa jest jednym z kilkunastu instytutów zrzeszonych w tym projekcie.
VII edycja konkursu stażowego „Polish Space Fellowship Program”
Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego oraz Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. informują o uruchomieniu VII edycji konkursu „Polish Space Fellowship Program” (dawniej: “Rozwój kadr sektora kosmicznego”). Laureaci otrzymają możliwość odbycia staży w firmach i instytucjach badawczo-rozwojowych sektora kosmicznego. Program skierowany jest do absolwentów studiów technicznych i młodych naukowców. Łukasiewicz-Instytut Lotnictwa uczestniczy w programie jako jednostka przyjmująca na […]
Zmarł Ryszard Witkowski
W dniu 14 marca 2022 r. w wieku 95 lat odszedł do Niebieskiej Eskadry mgr inż. Ryszard Witkowski, harcerz, żołnierz NOW i Armii Krajowej, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Absolwent Szkoły Inżynierskiej Wawelberga i Rotwanda oraz Politechniki Warszawskiej. Był pilotem szybowcowym, samolotowym i jednym z pierwszych pięciu pilotów śmigłowcowych oraz inżynierem lotniczym. Przez ponad trzydzieści lat […]
Ogłoszenie wyników konkursu „Podniebny wernisaż”
Drodzy Uczestnicy, konkurs pt. „Podniebny wernisaż” na koncepcję plastyczną grafiki ilustrującej wybrany projekt realizowany w Instytucie od 1926 roku, zorganizowany z okazji jubileuszu 95-lecia naszej placówki, dobiegł końca. Ogółem napłynęło do nas 70 prac konkursowych. Bardzo dziękujemy za wszystkie zgłoszenia! Wybór najlepszych prac nie był prosty, a Komisja Konkursowa miała twardy „orzech” do zgryzienia typując […]
Konferencja projektu FITOEXPORT: Innowacyjne rozwiązania dla polskiego rolnictwa
W dniach 24-25 stycznia 2022 w Domu Polonii w Pułtusku odbyła się konferencja projektu FITOEXPORT pt. „Innowacyjne rozwiązania dla polskiego rolnictwa”, której organizatorami byli Łukasiewicz-Instytut Lotnictwa oraz Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Gościem honorowym konferencji był Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Henryk Kowalczyk. Konferencja zorganizowana w Pułtusku miała na celu przedstawienie założeń oraz […]
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa rozszerza współpracę z firmą Siemens w ramach grantu na rozwój kadry inżynierskiej
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa bierze udział w programie GO PLM firmy Siemens skierowanym do ośrodków akademickich. W ramach rozszerzenia współpracy Instytut otrzymał możliwość wykorzystania kolejnych produktów firmy Siemens w celu rozwoju kadry inżynierskiej w dziedzinie projektowania struktur lotniczych, projektowania silników rakietowych i rakiet badawczych oraz specjalistycznych bezzałogowych statków powietrznych do zastosowań eksperymentalnych. W każdym kwartale Program GO PLM […]
Europejskie Klastry Rozwoju Technologii – razem na rzecz rozwoju lotnictwa
Łukasiewicz-Instytut Lotnictwa jest członkiem wielu międzynarodowych grup – wśród nich jest także “GE Research Network for European Technologies Development Clusters” (E-TDC), do którego przystąpił w 2020 roku. Grupa zrzesza europejskie instytuty badawcze, ośrodki akademickie oraz podmioty GE Aviation (General Electric Company Polska Sp. z o.o., Avio Aero, Polonia Aero), których wspólnym celem jest praca na […]
Klienci Łukasiewicz-Instytutu Lotnictwa odnoszą sukcesy – case study firmy TOOLCO
Firma TOOLCO zleciła specjalistom z Łukasiewicz-Instytutu Lotnictwa prace projektowe oraz badania kominka wentylacyjnego grawitacyjnego AIR JET 125 i 160. Oba produkty zostały docenione przez jury Międzynarodowych Targów Budownictwa i Architektury BUDMA, otrzymując złote medale. Klient: TOOLCO to producent wysokiej jakości akcesoriów opakowaniowych i akcesoriów dachowych, a także elementów z drutu i blachy na zamówienie. Oczekiwania […]
Profesorowie Instytutu wśród najczęściej cytowanych naukowców na świecie
Pracownicy naukowi Łukasiewicz-Instytut Lotnictwa – profesor Jerzy Kozak oraz profesor Piotr Wolański, ponownie znaleźli się w prestiżowym rankingu World’s TOP 2% Scientists, który obejmuje najczęściej cytowanych naukowców na świecie. Ranking opracował Uniwersytet Stanforda wraz z wydawnictwem Elsevier oraz firmą SciTech Strategies. Pełna baza danych jest do ściągnięcia pod tym linkiem. Na liście za ubiegły rok […]
Dyrektor Łukasiewicz-Instytutu Lotnictwa przewodniczącym EREA
Dyrektor Łukasiewicz-Instytutu Lotnictwa, Paweł Stężycki przez najbliższe dwa lata będzie przewodniczył działalności EREA (European Research Establishments in Aeronautics). Stowarzyszenie skupia europejskie instytuty badawcze działające w dziedzinie aeronautyki. Decyzję o nominacji ogłoszono 3 grudnia 2021 roku na Generalnym Posiedzeniu Zarządu EREA w Brukseli, gdzie ustępujący przewodniczący, Michel Peters (NLR) przekazał oficjalnie stanowisko dyrektorowi Łukasiewicz – Instytutu […]
EREA Annual Event 2021
1 grudnia 2021 roku w Brukseli odbyło się coroczne spotkanie wszystkich członków EREA (European Research Establishments in Aeronautics). EREA Annual Event to wydarzenie podsumowujące coroczną działalność stowarzyszenia skupiającego europejskie instytuty badawcze działające w obszarze aeronautyki. W tym roku wśród zaproszonych gości EREA Annual Event znaleźli się: komisarz Rosalinde van der Vlies – dyrektor Clean Planet […]
Automatyczny lot drona w Sosnowcu odbędzie się w późniejszym terminie
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia wspólnie z samorządem Sosnowca, Łukasiewicz – Instytutem Lotnictwa i firmami z branży technologicznej przygotowuje się do serii testów z wykorzystaniem automatycznego drona. Bezzałogowy statek powietrzny, poruszający się pomiędzy specjalnymi stacjami dokującymi, będzie transportował pilny ładunek medyczny na odległości 3 km. Aby jednak dopełnić wszystkich niezbędnych procedur bezpieczeństwa, przeloty, które miały się odbyć tej […]
Srebrny medal dla Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa za wynalazek z dziedziny technologii rakietowych
1 listopada 2021 zakończyły się 120. jubileuszowe Międzynarodowe Targi Wynalazczości „Concours Lépine” poświęcone transferowi technologii i wdrażaniu postępu technicznego. Jurorzy targów wyróżnili srebrnym medalem wynalazek opracowany w Łukasiewicz – Instytucie Lotnictwa pn. „Detonacyjna komora do zasilania turbiny w silnikach rakietowych na ciekłe materiały pędne”. Jego autorami są profesor Piotr Wolański oraz dr inż. Michał Kawalec. […]
Technologie kompozytowe dla pojazdów elektrycznych. Zakończenie projektu MOTOKOMP
W ramach jednego z kierunków działalności Sieci Badawczej Łukasiewicz jakim jest „Inteligenta Mobilność” zespół Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa wraz z partnerami zrealizował projekt MOTOKOMP. W ramach projektu opracowano technologię wytwarzania kompozytowych struktur nośnych dla pojazdów elektrycznych z funkcjonalnością bezpiecznego magazynowania akumulatorów pojazdu. W procesie wykorzystano technologię AFP (Automatic Fiber Placement) oraz technologię prasowania. Zespół Łukasiewicz […]
Konkurs plastyczny „Podniebny wernisaż”
Z okazji jubileuszu 95-lecia Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa organizuje konkurs na koncepcję plastyczną grafiki ilustrującej wybrany projekt realizowany w Instytucie od 1926 roku. Przez projekt realizowany przez Sieć Badawczą Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa w ciągu 95 lat swojej historii rozumiany jest każdy aspekt działalności naukowej i projektowej (samoloty, śmigłowce, drony, rakiety, pociski, cele latające, […]
Space Trends 2021: największa konferencja poświęcona napędom kosmicznym
27 października 2021 odbyła się 12. międzynarodowa konferencja pt. “Development Trends in Space Propulsion Systems” (Space Trends) zorganizowana przez Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa oraz Instytut Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej. Wydarzenie zgromadziło 126 ekspertów z instytucji badawczych z całego świata. Konferencja była skierowana jest do naukowców i przedstawicieli przemysłu zajmujących się tematyką systemów napędów kosmicznych oraz studentów i młodych […]
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa zaprezentował w Dubaju swoje prace dla sektora kosmicznego
Inspiracje, innowacje i odkrycie dla korzyści ludzkości – pod tym hasłem w dniach 25-29 października 2021 roku w Dubaju odbył się 72. Międzynarodowy Kongres Astronautyczny (International Astronautical Congress – IAC). Wydarzenie to co roku gromadzi tysiące inżynierów i naukowców z całego świata związanych z technologiami kosmicznymi. Jest to też doskonała okazja do nawiązania kontaktów z […]
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa wśród członków założycieli w programie Clean Aviation
26 października 2021 w Brukseli odbyło się spotkanie Grupy Przygotowującej Partnerstwo Clean Aviation (Clean Aviation Preparatory Group). Na spotkaniu potwierdzono, że Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa znalazł się w grupie członków założycieli partnerstwa Clean Aviation wśród największych europejskich firm lotniczych, instytutów badawczych oraz takich instytucji, jak EASA. Celem prac prowadzonych przez grupę jest stworzenie ram działania […]
Przedstawiciele IFAR debatowali w Warszawie o przyszłości lotnictwa
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa był gospodarzem 12th IFAR Summit 2021 Warsaw, które odbyło się w dniach 18-21 października 2021. Wydarzenie zgromadziło ponad 60 przedstawicieli najważniejszych międzynarodowych organizacji oraz firm lotniczych. Głównym tematem obrad było zrównoważone lotnictwo. IFAR czyli International Forum for Aviation Research to międzynarodowa organizacja koncentrująca się na kwestiach globalnych na rzecz lotnictwa poprzez […]
Akcelerator Łukasiewicza: projekt Thaliana Space laureatem
Centrum Łukasiewicz poinformowało o wynikach pierwszej edycji programu startupowego Akcelerator. W finałowej gali DemoDay wzięło udział 14 zespołów z instytutów badawczych Łukasiewicza, których członkowie zaprezentowali swoje pomysły przed publicznością i zaproszonymi ekspertami. Wśród 5 zwycięskich projektów znalazła się Thaliana Space, której pomysłodawcami są przedstawiciele Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa: Błażej Marciniak, Damian Kaniewski oraz Paweł Surmacz. […]
Pierwszy na świecie start rakiety napędzanej silnikiem detonacyjnym
Zespół inżynierów z Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa przeprowadził pierwszą na świecie, udaną próbę lotu rakiety doświadczalnej napędzanej silnikiem rakietowym wykorzystującym proces wirującej detonacji, zasilanego ciekłymi materiałami pędnymi. Próbę przeprowadzono 15 września br. na poligonie Wojskowego Instytutu Technicznego Uzbrojenia w Zielonce pod Warszawą. Silnik rakietowy, zgodnie z planem, pracował przez 3,2 s. rozpędzając rakietę do prędkości […]
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa świętował 95-lecie na MSPO 2021
Za nami kolejna, 29. edycja Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego MSPO. Kieleckie targi były okazją do zaprezentowania najnowszego sprzętu oraz technologii, a także miejscem spotkań i konferencji branżowych. Jak co roku, na wydarzeniu nie mogło zabraknąć również stoiska Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa, który w tym roku świętuje swoje 95-lecie. Instytut zaprezentował ofertę w zakresie technologii lotniczych, […]
Analiza polskich zdolności w zakresie rozwoju i eksploatacji rakiet suborbitalnych
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa, na zlecenie Polskiej Agencji Kosmicznej opracuje do końca 2021 r. studium wykonalności, którego celem będzie dostarczenie analiz związanych z budową polskich zdolności w zakresie lotów rakiet suborbitalnych. Prace będą prowadzone we współpracy z gdyńską spółką SpaceForest Sp. z o.o. oraz Akademią Leona Koźmińskiego. Wykonawcy studium dokonają szerokiej analizy polskiego potencjału związanego […]
Automatyczny transport defibrylatora za pomocą dronów. Pierwszy lot w Sosnowcu
Na jesieni w Sosnowcu realizowany będzie pilotażowy program transportu defibrylatorów AED bezzałogowymi statkami powietrznymi, czyli dronami. Projekt powstaje we współpracy Metropolii GZM, miasta Sosnowiec, Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa oraz firm Dronehub i Pentacomp. W środę, 25 sierpnia 2021 roku strony podpisały porozumienie na przygotowanie i realizację programu. To pierwszy tego typu projekt w Polsce. Celem […]
Podpisanie umowy na rozbudowę budynku Centrum Laboratoryjnego Napędów Rakietowych i Satelitarnych
Dnia 12 sierpnia br. przedstawiciele Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego „KARTEL” S.A. z siedzibą w Jędrzejowie; Tomasz Sękiewicz, Wiceprezes Zarządu oraz Tomasz Adamczyk, Dyrektor przygotowania kontraktów, Prokurent wraz z dr inż. Pawłem Stężyckim, Dyrektorem Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa podpisali umowę na rozbudowę budynku biurowo-laboratoryjnego na terenie Instytutu w ramach projektu: „Centrum Laboratoryjne Napędów Rakietowych i Satelitarnych”. Projekt […]
Przedstawiciel Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa wybrany do Międzynarodowej Akademii Astronautyki
Kierownik Działu Technologii Kosmicznych w Łukasiewicz – Instytucie Lotnictwa, dr inż. Adam Okniński, został wybrany na członka korespondenta Międzynarodowej Akademii Astronautyki (International Academy of Astronautics – IAA) z siedzibą w Paryżu. To prestiżowe wyróżnienie dla przedstawiciela Sieci Badawczej Łukasiewicz to również szansa dla Instytutu na wzmocnienie jego roli w procesie kształtowania sektora kosmicznego na świecie. […]
Projekt SAT-AM: nowy krok w wytwarzaniu konstrukcji lotniczych
Europejski projekt lotniczy SAT-AM wkracza w końcową fazę realizacji. Z tej okazji, koordynator projektu, Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa, wspólnie z konsorcjantami projektu tj. Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o. o., Eurotech, Szel-Tech, P.W. Metrol, Ultratech, Zakłady Lotnicze Margański & Mysłowski oraz Centro Italiano Ricerche Aerospaziali (CIRA) zaprezentował efekty prac badawczo-rozwojowych. SAT-AM (More Affordable Small Aircraft Manufacturing) […]
Konsorcjum Thorium Space i Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa otrzyma 38,7 mln zł dofinansowania na rozwój innowacyjnych systemów łączności dla zastosowań kosmicznych i rakietowych
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) przyznało dofinansowanie dla projektu SUBCOM złożonego przez Thorium Space, innowacyjny startup tworzący nowatorskie rozwiązania dla przemysłu kosmicznego oraz Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa, warszawski instytut badawczy działający w branży lotniczej i kosmicznej. Konsorcjum zajmie się rozwojem systemów łączności i nawigacji dla zastosowań kosmicznych oraz rakietowych. Zwieńczeniem prac będzie umieszczenie na […]
20. Jubileusz Polsko-Amerykańskiej Konferencji Nauki i Technologii
Polsko-Amerykańska Konferencja Nauki i Technologii – wspólny projekt Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa i Ohio State University, obchodziła w tym roku swój okrągły jubileusz. W dniach 24-25 czerwca 2021 zorganizowano specjalną, dwudziestą edycję w formule on-line, która skupiła 120 uczestników, reprezentujących polskie i amerykańskie instytucje naukowe, administrację i organizacje rządowe oraz przemysł. Honorowy patronat nad wydarzeniem […]
Dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa w zarządzie Europejskiego Stowarzyszenia Przemysłu Lotniczego i Obronnego
Członkowie Europejskiego Stowarzyszenia Przemysłu Lotniczego i Obronnego (AeroSpace and Defence Industries Association of Europe – ASD) wybrali nowe władze zarządu. Nominację do tego grona otrzymał dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa, dr inż. Paweł Stężycki. ASD jest głosem europejskiego przemysłu lotniczego, kosmicznego, obronnego i bezpieczeństwa, którego bezpośrednimi członkami jest 18 największych europejskich firm i 23 stowarzyszenia […]
Polska konstelacja mikrosatelitów obserwacyjnych dla potrzeb bezpieczeństwa i obronności – kluczowe porozumienie podpisane
W dniu 24 czerwca 2021 r. w Łukasiewicz – Instytucie Lotnictwa, podpisane zostało porozumienie o współpracy na rzecz budowy konstelacji mikrosatelitów przeznaczonych do realizacji misji obserwacji Ziemi na potrzeby sektora bezpieczeństwa i obronności. Porozumienie podpisali przedstawiciele CREOTECH INSTRUMENTS S.A. (lider przedsięwzięcia), PCO S.A (członek Polskiej Grupy Zbrojeniowej), Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa, Wojskowa Akademia Techniczna oraz […]
Dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa wybrany prezesem Stowarzyszenia Polskiego Przemysłu Lotniczego
14 czerwca 2021 odbyło się Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Polskiego Przemysłu Lotniczego, podczas którego wybrano nowe władze zarządu. Nowym prezesem stowarzyszenia został dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa, dr inż. Paweł Stężycki. Dyrektor Stężycki zastąpił na tym stanowisku ustępującego prezesa stowarzyszenia oraz prezesa zarządu i dyrektora generalnego WSK „PZL- Rzeszów” S.A., Marka Dareckiego. W wyborach do zarządu SPPL […]
EREA prezentuje wizję przyszłości lotnictwa cywilnego
1 czerwca 2021 roku odbyło się spotkanie europejskiego stowarzyszenia instytucji lotniczych EREA pt. „Future of Aviation Vision Study Handover”. Wydarzenie on-line zgromadziło ponad 100 uczestników – przedstawicieli wysokiego szczebla europejskiego środowiska lotniczego, w tym reprezentantów z Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa. W niepewnych czasach pandemii COVID-19, EREA opracowała własną wizję przyszłości lotnictwa cywilnego. Rezultatem, opublikowanym wiosną […]
Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa rusza z usługą SORA Assistance dla operatorów dronów
Wspierając szybko rozwijającą się branżę bezzałogową, Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa oferuje wsparcie w wykonaniu analizy ryzyka metodyką SORA, rekomendowaną przez Urząd Lotnictwa Cywilnego. Usługa pod nazwą SORA Assistance została uruchomiona w celu usprawnienia i przyspieszenia procesu uzyskiwania zezwoleń na operacje w kategorii szczególnej. Przed złożeniem wniosku do Urzędu Lotnictwa Cywilnego o zezwolenie na wykonanie operacji […]
Dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa wybrany do Akademii Inżynierskiej w Polsce
Dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa, dr inż. Paweł Stężycki, został nowym członkiem Akademii Inżynierskiej w Polsce – organizacji, która ma na celu wspomaganie rozwoju gospodarczego oraz rozwoju w dziedzinie inżynierii, techniki, technologii i ochrony środowiska. Oficjalną uchwałę w tej sprawie podjęto podczas XXXVI Zgromadzenia Ogólnego członków AIP. Akademia Inżynierska w Polsce to prestiżowe grono skupiające […]
Nauka dla Przyszłości. Łukasiewicz podsumowuje 2 lata działalności w raporcie dla szerokiego grona odbiorców
Pierwszy tego typu raport organizacji badawczej skierowany do wszystkich interesariuszy Łukasiewicza zawiera podsumowanie najważniejszych osiągnięć i inicjatyw zrealizowanych przez Sieć Badawczą Łukasiewicz w latach 2019- 2020. „Raport Łukasiewicza. Nauka dla przyszłości” kompleksowo i przystępnie przedstawia tę największą w Polsce sieciową organizację badawczą, z punktu widzenia czterech kluczowych dla rozwoju Łukasiewicza perspektyw: Klient, Ludzie, Organizacja i […]
Zmiana w polskich innowacjach dzieje się teraz. Łukasiewicz raportuje 2 lata prac
Blisko 400 dodatkowych ofert dla biznesu na badania, produkty i usługi, nowi klienci, wyższy zysk i przychody z komercjalizacji, a także ukierunkowana na strategiczne obszary praca 4500 naukowców i inżynierów. Tak Sieć Badawcza Łukasiewicz podsumowuje 2 lata działalności na rzecz innowacyjnej gospodarki. Powstanie Łukasiewicza zmieniło krajobraz innowacyjności Polski. Instytuty Łukasiewicza pracują w sposób zaplanowany i […]
Wideokonferencja z okazji 2. rocznicy powstania Sieci Badawczej Łukasiewicz
1 kwietnia 2019 roku to data ściśle związana z powstaniem nowej jakości w relacjach nauki z biznesem – utworzeniem nowoczesnej Sieci Badawczej Łukasiewicz o wyjątkowym potencjale naukowo – badawczym, stanowiącym jeden z najważniejszych filarów rozwoju gospodarczego Polski. Po dwóch latach intensywnych prac, chcemy pochwalić się efektami i podziękować tym, których zaangażowanie i pasja sprawiły, że […]
VI edycja konkursu o staż – Rozwój kadr sektora kosmicznego
Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. (ARP) wraz ze Związkiem Pracodawców Sektora Kosmicznego (ZPSK) serdecznie zapraszają do udziału w VI edycji Konkursu o Staż – Rozwój Kadr sektora kosmicznego, który skierowany jest do absolwentów i młodych naukowców. Celem Konkursu jest wyłonienie absolwentów i młodych naukowców branży kosmicznej do odbycia płatnych staży w instytutach naukowych, jednostkach badawczych oraz […]
Roman Domański, Łukasz Czajkowski – Źródła energii i napędy hybrydowe w transporcie
Wydawnictwa Naukowe Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa mają przyjemność poinformować, że ukazała się kolejna książka z serii Biblioteki Naukowej pt. „Źródła energii i napędy hybrydowe w transporcie” autorstwa dr. inż. Łukasza Czajkowskiego oraz prof. dr. hab. inż. Romana Domańskiego. Przedstawiona czytelnikowi praca ma pokazać podstawowe sposoby konwersji energii w transporcie, stosowane rozwiązania hybrydowe i […]