W siedzibie Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa w obecności Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dr. inż. Marcina Kulaska zaprezentowany został projekt SPARK (Spacecraft Platform Architecture for Research and Key-enabling missions).
Projekt wpisuje się w globalny trend przechodzenia od tradycyjnego przemysłu kosmicznego do dynamicznie rozwijającej się gospodarki kosmicznej, w której przestrzeń kosmiczna staje się integralnym elementem nowoczesnych łańcuchów dostaw, technologii oraz produkcji. Jego efektem będzie umieszczenie na orbicie okołoziemskiej polskiego satelity badawczego klasy CubeSat 3U, umożliwiającego testowanie polskich technologii w warunkach kosmicznych.
SPARK to wspólne przedsięwzięcie Sieci Badawczej Łukasiewicz, do którego zostały wyznaczone trzy instytuty: Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa (lider projektu), Łukasiewicz – Instytut Metali Nieżelaznych oraz Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP.
Satelita badawczy SPARK pozwoli prowadzić badania i testy komponentów opracowanych w Polsce, w tym systemów awionicznych, źródeł zasilania, komputerów pokładowych oraz rozwiązań komunikacyjnych.
Projekt jest konsekwencją realizacji strategii przyjętej przez Sieć Badawczą Łukasiewicz która zakłada m.in.: rozwój projektów podwójnego zastosowania (cywilnego i wojskowego, dual-use) oraz budowę suwerennych kompetencji kosmicznych.
„Sieć Badawcza Łukasiewicz ma szansę stać się motorem napędowym polskiego sektora kosmicznego dzięki kompetencjom budowanym w instytutach Sieci, tak jak tutaj, w Łukasiewicz – ILOT, liderze naszego konsorcjum w tym projekcie” – podkreśla prezes Centrum Łukasiewicz dr Hubert Cichocki. „Instytut posiada m.in. laboratoria do integracji satelitów i własny segment naziemny wraz z centrum przetwarzania danych. Zależy nam na wykorzystaniu istniejącego potencjału Sieci Badawczej Łukasiewicz w maksymalnym stopniu” – dodaje.
SPARK to także odpowiedź na potrzeby Krajowego Programu Kosmicznego oraz Polskiej Strategii Kosmicznej. Dzięki realizacji projektu polskie technologie zyskają tzw. flight heritage – potwierdzenie działania w warunkach orbitalnych, co znacząco zwiększy ich wiarygodność i potencjał eksportowy.
Rolę satelity badawczego w zakresie rozwoju polskiej nauki podkreśla minister Marcin Kulasek: „Projekt SPARK to także sygnał dla polskich badaczy, doktorantów, inżynierów, studentów: nie musicie już wyjeżdżać, żeby tworzyć przyszłość. Możecie to robić tutaj, w Polsce, na światowym poziomie. Wierzę, że ta platforma będzie inspiracją dla nowego pokolenia” – mówi szef resortu nauki.
Satelita będzie wyposażony w modułowy komputer pokładowy bazujący na doświadczeniach z OBC-K1, który został opracowany w Łukasiewicz – ILOT i sprawdzony podczas historycznego lotu rakiety ILR-33 BURSZTYN 2K, która w 2024 roku osiągnęła pułap 101 km i przekroczyła linię kosmosu.
„Ten projekt zbiera kompetencje, które zdobywaliśmy przez lata w obszarze technologii kosmicznych. Zbudowane w ten sposób zdolności pozwolą Łukasiewicz – Instytutowi Lotnictwa stać się sercem rodzimego sektora, zdolnym do przeprowadzenia misji orbitalnej od A do Z. SPARK koncentruje się na praktycznym rozwoju inżynierii satelitarnej, obejmując pełen cykl życia misji: od fazy koncepcyjnej i projektowania elementów platformy, przez integrację i testy środowiskowe, aż po operacyjną eksploatację satelity na orbicie” – mówi dr hab. inż. Cezary Szczepański, dyrektor Łukasiewicz – ILOT.
Dyrektor Szczepański precyzuje szerokie plany, jakie ma dla instytutu: „Budujemy laboratorium kosmiczne, w którym będzie można przeprowadzać różnorodne badania. Chcemy, aby w niedalekiej przyszłości nasze satelity umożliwiły polskim uczelniom, instytutom i przedsiębiorstwom prowadzenie eksperymentów w warunkach mikrograwitacji”. I dodaje: „Umożliwi to realizację procesów niewykonalnych lub bardzo kosztownych na Ziemi”.
Satelity CubeSat 3U to niewielkie, modułowe urządzenia o wymiarach 10 × 10 × 30 cm, których szczególne zalety to niski koszt produkcji oraz umieszczenia na orbicie. Mimo niewielkich rozmiarów są w stanie realizować zaawansowane misje naukowe i inżynieryjne, takie jak testowanie nowych rozwiązań inżynieryjnych czy wspieranie komunikacji satelitarnej.
Projekt realizowany będzie przez 30 miesięcy. Etapy obejmują: analizę trendów, projektowanie platformy, testy środowiskowe i funkcjonalne, a zwieńczeniem będzie wyniesienie demonstracyjnego satelity SPARK na orbitę w III kwartale 2027 roku. Konsorcjum instytutów Sieci otrzyma na ten cel 14,6 mln zł w ramach Zadania Zleconego Prezesa Centrum Łukasiewicz, jednego z instrumentów finansowania dostępnego w organizacji.
Platforma będzie dostępna dla wszystkich instytutów Sieci Badawczej Łukasiewicz i innych jednostek naukowych, co otwiera nowe możliwości badawcze.
Informacja o Sieci Badawczej Łukasiewicz
Sieć Badawcza Łukasiewicz to organizacja badawczo-rozwojowa, na którą składają się 22 instytuty naukowe. Misją Łukasiewicza jest dostarczanie przedsiębiorstwom innowacyjnych rozwiązań w celu podniesienia poziomu konkurencyjności polskiej gospodarki.
Instytuty Łukasiewicza i ich oddziały zatrudniają ok. 7000 pracowników w 30 miejscowościach w całym kraju. Potencjał Łukasiewicza skupia się na czterech kluczowych kierunkach badawczych, którymi są: obronność i bezpieczeństwo państwa, chemia dla przemysłu, transformacja energetyczna i gospodarka o obiegu zamkniętym.
Więcej na stronie: www.lukasiewicz.gov.pl
