Flatter – rodzaj aeroelastycznych drgań samowzbudnych skrzydła, lotek, usterzenia lub łopat wirników nośnych, powstający po przekroczeniu określonej prędkości, zwanej prędkością krytyczną flatteru, ograniczający prędkość statku powietrznego względem powietrza. Ponieważ omawiane zjawisko jest niebezpieczne, bywa również przyczyną katastrof lotniczych, istnieje konieczność realizacji badań flatterowych każdego prototypu płatowca.

Badania flatterowe składają się z kilku etapów:

• stworzenia dynamicznego modelu MES struktury – umożliwiającego określenie przybliżonych właściwości aerodynamicznych konstrukcji,
• naziemne próby rezonansowe, 
• ewentualne badania w tunelu aerodynamicznym,
• próby w locie.

W trakcie realizacji badań w locie monitorowane są wszystkie rezonanse znajdujące się
w określonym przedziale częstotliwości – ich zmiany w funkcji prędkości lotu w pełnym zakresie eksploatacyjnym. Na zadanej wysokości przyjmowana jest określona konfiguracja lotu, następnie wzbudzane są drgania struktury (wzbudzanie szumem, harmoniczne lub impulsowe) za pomocą powierzchni sterowych lub dodatkowych urządzeń (skrzydełek, wirujących cylindrów, wzbudników masowych czy impulsatorów rakietowych). 

Dane z zamontowanych na strukturze czujników przyspieszeń są poddawane analizie.
Po takim cyklu samolot kontynuuje badania w następnej konfiguracji lotu.

Badania flatterowe – możliwości badawcze

Posiadamy ponad 40-letnie doświadczenie w zakresie badań rezonansowych statków powietrznych, mając na koncie przebadanych kilkadziesiąt typów samolotów, szybowców oraz śmigłowców, a także ich podzespołów wytwarzanych przez krajowy i zagraniczny przemysł lotniczy. Przeprowadzamy analizy dynamiczne i aeroelastyczne, w tym analizy flatteru zgodnie z wymaganiami przepisów lotniczych. Danymi do analiz są wyniki badań rezonansowych lub wyniki obliczeń uzyskanych przy użyciu metody elementów skończonych (MES). 

Wyniki prób i analiz realizowanych w Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytucie Lotnictwa uznawane są zarówno przez polskie, jak i zagraniczne organy nadzoru lotniczego.

Badania flatterowe – zakres badań

• próby rezonansowe statków powietrznych,
• wyznaczanie prędkości i postaci flatteru na podstawie wyników prób rezonansowych,
• obliczenia drgań własnych i flatteru przy użyciu metody elementów skończonych (MES),
• przygotowanie programu prób flatterowych w locie,
• wsparcie prób flatterowych w locie,
• wsparcie certyfikacji samolotów nowych lub modyfikowanych.

Badania flatterowe – oprogramowanie

• MSC.Nastran,
• JG2 (lPPT PAN),
• ZAERO (ZONA Technologies Inc.),
• SAF (Subsonic Aerodynamic Flutter),
• MSC.Patran, Siemens FEMAP.